Waternavel bestrijden: hoe ga je te werk?
Waternavel is een invasieve plant die steeds vaker voorkomt in Nederland. Helaas heeft dit hardnekkig onkruid onze gazons intussen ook gevonden. Waternavel kan je gazon in korte tijd volledig overwoekeren. Gelukkig zijn er verschillende manieren om van deze plant af te komen. In dit artikel ontdek je effectieve methoden om waternavel te bestrijden en je gazon weer gezond te maken.
Inhoud
- Wat is waternavel?
- Hoe kun je waternavel herkennen?
- Hoe kun je waternavel in het gazon bestrijden?
- Preventiemaatregelen om waternavel in het gazon te voorkomen
Wat is waternavel?
Waternavel is een vaste, onbehaarde en glanzende waterplant uit Zuid-Amerika. Deze oeverplant behoort sinds kort tot de klimopfamilie. Waternavel richt schade aan in onze natuur. Zo zorgt het voor een slechtere waterkwaliteit en onderdrukt het onze inheemse fauna. De plant zorgt voor slapeloze nachten bij Waterschappen en andere overheidsinstellingen dankzij zijn woekerende eigenschappen.
Wereldwijd gezien zijn er zo’n 100 soorten waternavel. Hiervan komen er twee voor in Nederland, namelijk gewone waternavel (Hydrocotyle vulgaris) en grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides). De gewone waternavel komt van nature voor in Nederland en is onschuldig. Daarentegen is de grote waternavel een invasieve exoot die een bedreiging vormt voor de inheemse biodiversiteit. De plant is in ons land gekomen door de handel in vijverplanten en voor het eerst in de natuur gespot in 1994.
Waar groeit waternavel?
Waternavel komt voornamelijk voor in zoete en voedselrijke wateren zoals kanalen, sloten, vijvers en (veen)moerassen. De plant gedijt het beste op stilstaand of zwakstromend water. Waternavel groeit op vochtige tot natte bodems. De laatste jaren wordt waternavel ook steeds vaker aangetroffen in hooilanden en gazons.
Hoe kun je waternavel herkennen?
Waternavel is herkenbaar aan zijn heldergroene, glanzende bladeren die doen denken aan leliebladeren. De plant kan tot 25 centimeter hoog worden en bloeit van juni tot september. Grote waternavel produceert talrijke, kleine bloemschermen. Deze zijn meestal wit of roze van kleur en hebben een doorsnede van ongeveer een halve centimeter. De bloemschermen groeien aan een stengel, die vanuit het midden van het blad groeit.
De plant verspreidt zich door kruipende wortels, waardoor het zich in korte tijd razendsnel kan vermenigvuldigen. Zo kan het binnen enkele dagen meterslange uitlopers vormen en volledige watergangen bedekken.
De Engelse benaming voor waternavel is ‘Pennyworth’ of 'Dollarspot'. Dit verwijst naar de bladeren, die een vergelijkbare ronde vorm hebben als zilveren dollarmunten.
Hoe kun je waternavel in het gazon bestrijden?
Waternavel kan het beste handmatig bestreden worden met de hand. Als dit niet werkt, kun je ook nog chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken.
Pas je sproeischema aan
De eerste simpele maatregel die je kunt nemen tegen de verspreiding van waternavel is je sproeischema aanpassen of simpelweg minder vaak (of lang) je gazon sproeien. Zoals we eerder al zeiden, groeit waternavel het beste op vochtige tot natte ondergronden. Uit een Amerikaans onderzoek van de ‘University of Florida’ is gebleken dat je de groei van de plant kan terugdringen door minder frequent te bewateren.
Waternavel handmatig verwijderen
Onze voorkeur gaat uit naar het handmatig bestrijden van waternavel. Dit is niet alleen duurzaam, maar ook effectief. Tenminste, als je er vroeg bij bent en de plant nog niet compleet is gewoekerd. Het is ideaal als je kleine oppervlakken wil bestrijden.
- Begin met bestrijden zodra de wortels beginnen uit te lopen. Dit is meestal in maart het geval, dus wees er vroeg bij.
- Zorg ervoor dat je de plant met wortel en al uit de bodem trekt. Doe dit bij voorkeur met je handen. Als je een hark of ander tuingereedschap gebruikt, is de kans groter dat de wortels afbreken en nieuwe groeipunten ontwikkelen. Om dit überhaupt te voorkomen is het belangrijk om te controleren of er geen achtergebleven plantenresten zijn.
- Gooi de wortels en andere plantendelen meteen in de afvalcontainer.
In de meeste gevallen is het noodzakelijk om meermaals te wieden. De plant herstelt zich snel waardoor het haast onmogelijk is om alle plantendelen in één keer te verwijderen. Herhaal de behandeling met regelmaat tot de plant niet meer terugkeert.
Waternavel bestrijden met herbiciden
Soms is het nodig om chemische middelen te gebruiken. Waternavel kan verdelgd worden met 2,4-Dichloorfenoxyazijnzuur. Dit is een werkzame stof van diverse bestrijdingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld Luxan Genoxone. Deze herbicide wordt opgenomen via de bladeren van de waternavel en komt uiteindelijk terecht bij het meristeem. Dit zijn celweefsels die zorgen voor de groei van het onkruid.
Lees van tevoren de handleiding en dien de spuitvloeistof toe middels de aangegeven dosering. Doe dit op een droge dag, om te voorkomen dat het middel wegspoelt en zijn werking verliest. Meestal zie je het effect van de behandeling al na een dag. Aangezien waternavel na 6-8 weken nieuwe uitlopers kan vormen, is het verstandig om een herhaalbehandeling te doen.
Waternavel bestrijden met huis-, tuin- en keukenmiddelen
Hoewel minder effectief, zou je ook nog voor huismiddelen kunnen kiezen om verdere verspreiding van waternavel tegen te gaan. De volgende opties zijn het proberen waard:
- Kokend heet water. Giet het kokend hete water over de waternavel voor een snelle bestrijding van de bovengrondse plantendelen. Pas wel op dat je niet per ongeluk andere planten raakt.
- Azijn. Meng water en azijn in een gieter of drukspuit en besproei vervolgens doelgericht op de waternavel. Meestal heb je na twee weken resultaat.
- Baking soda. Sommige tuiniers hebben hun geluk beproefd met baking soda. Ook dit schijnt relatief goed te werken. Maak het onkruid eerst vochtig en strooi er vervolgens baking soda overheen.
Preventiemaatregelen om waternavel in het gazon te voorkomen
Er zijn diverse maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat de planten kunnen hergroeien of zelfs verspreiden. We hebben een aantal handige tips en trucs op een rijtje gezet.
Verbeter de drainage door het gazon te beluchten
Waternavel groeit gestaag op vochtige ondergronden. Als het gazon te dicht is en er blijft te lang water op het gras liggen, dan is de kans groot dat waternavel tevoorschijn komt. Je kunt de drainage van de bodem verbeteren door het gazon te beluchten. Dit houdt in dat je kleine gaatjes in het gazon prikt zodat lucht, voedingsstoffen en dus ook water sneller oplossen en bij de graswortels terechtkomen. Je kunt je gras onder andere beluchten met gazonpriksandelen of een gazonprikker.
Creëer een dicht gazon
Een volle grasmat laat weinig ruimte over voor onkruid. Dunne of kale plekken zijn vatbaar voor waternavel. Door deze plekken zo snel mogelijk te herstellen met graszaad, behoud je een volle zode met een hoge weerstand tegen onkruid en allerlei gazonziektes. Het is ook belangrijk om het gazon jaarlijks te bemesten. Gebruik organische mest om naast het voeden van het gras ook de bodemkwaliteit te verbeteren.
Maai het gras op de juiste hoogte
Een goede maaihoogte is niet alleen belangrijk om esthetische redenen, maar ook voor de gezondheid van het gras. Te kort gemaaid gras is slecht voor de wortels. Daarnaast is kortgemaaid gras ook vatbaarder voor hitte, beschadigingen en… je raad het al: onkruid. De standaard maaihoogte is vier tot vijf centimeter. De exacte hoogte is afhankelijk van twee factoren, namelijk het type gazon en het seizoen.
